درس پنجم
قواعد: استثناء و ادات حصر
کلماتی هستند که ترجمه ی آنها «به جز – جز اینکه » می باشد که آن ها همان ادات استثناء هستند البته قواعدی هم دارند که در صورت ضرورت توضیح داده خواهد شد .این ادات عبارتند از:
« إلا – غیر –سوی- خلا- عدا-حاشا » که در میان آن ها فقط مورد اول و دوم در قرآن شاهد مثال دارد
اکنون به نمونه های قرآنی زیر توجه نمایید:
*«إلا»
وَ ما يَكْفُرُ بِها إِلَّا الْفاسِقُون(99 بقره)
و به آنها جز فاسقان كفر نمىورزند
*«غیر»
1-وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِين(85 آل عمران)
و هر كس جز اسلام دينى بطلبد هرگز از او پذيرفته نمىشود و او در آخرت از زيانكاران است.
2-فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَلا إِثْمَ عَلَيْه(173 بقره)
پس كسى كه مضطر گرديد بخوردن اينها بدون تجاوز از حد كه از روى طغيان و مخالفت امر حق باشد گناهى بر او نيست
3-وَ اضْمُمْ يَدَكَ إِلى جَناحِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ آيَةً أُخْرى(22 طه)
دست خود را در زير بغلت بنما بيرون ميآيد درخشان بدون عيبى و اين معجزه ديگرى است بر پيغمبرى تو.
نکته :در مواردی مثل این دو آیه ،کلمه ی «غیر» به معنای «بدون» ترجمه می شود
*ادات حصر
گاهی کلماتی هستند که حکم موجود در جمله را منحصر در کلمه ی بعد از خود می کنند که به آن ها ادات حصر گفته می شود .یکی از آن ها همان کلمه «إلا » است زمانی که مسبوق به حرف نفی شده باشد و دیگری «إنما» است با این تفاوت که وقتی «إنما » در جمله می آید آخرین کلمه ی جمله در انحصار قرار می گیرد
اکنون نمونه های قرآنی آن را مورد توجه قرار دهید:
1- وَ ما يَكْفُرُ بِها إِلَّا الْفاسِقُون(99 بقره)
و به آن جز فاسقان كفر نمىورزند
مفهوم این جمله این است که تنها فاسقین هستند که به آن کفر می ورزند یعنی کفر ورزیدن را منحصر در فاسقین می نماید
2- إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّه(171 نساء)
مسیح (عیسی پسر مریم )فقط رسول خداست
مفهوم این جمله این است که مسیح پسر یا شریک خدا نیست بلکه تنها یک فرستاده مثل سایر فرستادگان الهی است
تمرین : : اکنون شما می توانید با ترجمه ی جملات قرآنی زیر ترجمه ی این کلمات را تمرین کنید.(کلمات هر آیه را از هم تفکیک نمایید و با توجه به معنایی که در جدول کلمات جدید به شما ارائه شده است ترجمه ی کاملی را از این آیات بنویسید.)
*78 بقره:« لا يَعْلَمُونَ الْكِتابَ إِلَّا أَمانِيَّ وَ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّون»
*59 بقره:« فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُم»
*240 بقره:« وَ يَذَرُونَ أَزْواجاً وَصِيَّةً لِأَزْواجِهِمْ مَتاعاً إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْراج»
*36 محمد:« إِنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْو»
*26 بقره:« وَ ما يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفاسِقِين»
*135 آل عمران« وَ مَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّه »
تمرین هفتگی:روزانه در یک صفحه از قرآن کلماتی را که آموزش دیده اید بیابید و سعی کنید همان جمله ای که کلمه ی مورد نظر در آن بوده است را ترجمه کنید .
آخرین نظرات