بخش دوم: فصیح خوانی
در دوره فصیح خوانی درس و مبحث جدیدی آموزش داده نمی شود .در این دوره افرادی که دوره روخوانی و روانخوانی را گذرانده اند و هنوز به مهارت لازم نرسیده اند شرکت می کنند تا مهارت لازم را برای ورود به دوره تجوید کسب کنند . اگر با پایان دوره روخوانی و روانخوانی با تشخیص مربی ، قرآن آموزان، مهارت کافی در روانخوانی آیات به دست آورده باشند مستقیما به دوره بعدی یعنی تجوید ، هدایت خواهند شد.
شیوه کار:
ابتدا باید قواعدی کلی و اولیه که لازم است در خواندن قرآن، رعایت شود به قرآن آموز ارائه گردد.که می تواند در 6 نکته زیر خلاصه شود یعنی مجموع آنچه که در طول دوره روخوانی و روانخوانی آموزش داده شد، در نکات زیر جمع آوری شده است و اگر قبل از خواندن هر آیه یا صفحه ، قرآن آموز محترم این نکات را مورد توجه خود قرار دهد به راحتی و بعداز گذشت چند جلسه تمرین می تواند مهارت لازم را برای ورود به دوره تجوید به دست آورد.
*اکنون به نکات زیر توجه کنید:
1- حرکات سه گانه کسره و فتحه و ضمه باید با لحن عربی خوانده شوند. به تبعیت از همین لحن عربی ، حرکات کشیده هم با لحن عربی خوانده می شود .به این شکل که همان صدای فتحه و ضمه و کسره را با کمی کشش اگر بخوانیم تبدیل می شود به صدای کشیده ( آ - او - ای ) .
2- این حرکات سه گانه نباید بیش از یک ضرب کشیده شوند چون اگر بیش از یک ضرب کشیده شوند تبدیل می شوند به صداهای کشیده ی : (آ – ای - او )
3- در یک کلمه ممکن است حرفی داشته باشیم که بر روی آن علامت تشدید قرار داده شده باشد .باید در خواندن آن حرف ، آنرا محکم و با شدت ادا کنیم .
4- گاهی بین دو کلمه الفی را می بینیم که بر روی آن یک صاد کوچک قرار داده شده است .این الف را همزه وصل می گویند و نباید خوانده شود پس وقتی همزه وصل در بین دو کلمه قرار می گیرد باید حرف قبل از آن را به حرف بعد از آن متصل کنیم .
5- در خواندن کلمه الله به حرکت قبل از الله توجه می کنیم تا اگر آن حرکت ، فتحه و ضمه بود آنگاه لام را در لفظ الله درشت تلفظ کنیم یعنی تغلیظ کنیم و اگر قبل از الله حرکت کسره بود لام را خیلی معمولی و رقیق تلفظ کنیم .
6- برحسب سنت، در انتهای آیات، وقف صورت می گیرد و در وسط آیات نیز در محل های خاصی وقف صورت می گیرد. در هنگام وقف، کلماتی که به حرکات کوتاه ختم می شوند به صورت ساکن خوانده می شوند و کلماتی که به تنوین ( ٌ ٍ ) ختم می شوند در هنگام وقف به صورت ساکن خوانده می شوند .کلماتی که به ( ً ) ختم می شوند در هنگام وقف، به الف تبدیل می شوند .کلماتی که به حروف مدی ختم می شوند در هنگام وقف به همان شکل باقی می مانند . کلماتی که به تای گرد ختم می شوند در هنگام وقف به ( ه ) تبدیل می شوند .
رعایت همین شش نکته کافی است تا یک شخص بتواند قرآن رابا لحن عربی بخواند اما برای اینکه بتواند قرآن را روان بخواند، این مهارتی است که با تمرین مناسب به دست می آید.
یکی از راه های تمرین در این زمینه این است که یک آیه را مرحله به مرحله روان کنیم .کافی است تا
در مرحله اول بتوانیم تنها یک کلمه را صحیح و بدون اشتباه و با لحن عربی بخوانیم . آنگاه در مرحله بعدی همان کلمه را در اتصال به کلمه بعدی اش می خوانیم و به همن ترتیب وقتی تعداد کلمات ، یک به یک اضافه می شود کم کم یک جمله و عبارت ساخته می شود و ما توانسته ایم یک آیه را به روانی و صحت بخوانیم .بنابراین هیچگاه به کل یک جمله و عبارت یا آیه نگاه نکنید و عجله ای در به اتمام رساندن آن نداشته باشید بلکه باید هر یک کلمه را بتوانیم صحیح بخوانیم و پیش از آن، هر حرف و حرکت را در تلفیق با هم ، بتوانیم صحیح بخوانیم .
در کار عملی کلاسی مربی محترم می تواند در هر جلسه دو نفر را محور کار کلاس قرار دهد و آنها به عنوان مربی، کلاس را اداره کنند. هر یک از این افراد، اجازه دارد تا یک آیه را آموزش دهد .( حُسن این کار این است که شخص آموزش دهند نگاه دقیقی به آیه پیدا می کند و می تواند با آموزش به دیگران ، فهم بهتری از قواعد به دست آورد )
در ادامه ، آیه یا صفحه ای انتخاب می شود و مربی یک مرتبه از روی آن می خوانَد آنگاه به ترتیب، هر نفر یک کلمه می خواندو نفر بعد به همان کلمه، کلمه دیگری را اضافه می کند و می خواند و به همین ترتیب ادامه می دهند تا جایی که آیه تمام شود .در حین خواندن قرآن آموزا ن ،درمورد اشکالاتی که برای یک نفر پیش می آید، از سایر قرآن آموزان، توضیح خواسته می شود .
اکنون مربی میتواند در پایان ساعت کلاس یا در شروع جلسه بعدی ، به قرآن آموزانی که در مواردی اشکال داشته اند ، از سایر صفحات، آیه ای بسپارد تا بر روی آن تمرین کند و اشکالات قرائتش را در آنها تصحیح کند و مهارت لازم را در آن زمینه به دست آورد .
آخرین نظرات