موضع جوف

به فضای داخل دهان ،جوف گفته می شود .

مربی :فضای داخل دهان محل خروج و ساخته شدن حروف مدی یا به عبارتی صداهای کشیده ( آ – ای – او ) می باشد یعنی در ادای این سه صدای کشیده به هیچ نقطه ای از فک و دهان تکیه نمیشود و فقط با عبور هوا از فضای دهان ، این صداهای کشیده اجرا می شود

موضع لسان

در موضع لسان ، حروف متعددی نام برده شد اما فقط در مورد نحوه خروج و تلفظ حروفی لازم است توضیح داده شود که نحوه تلفظ آنها با زبان فارسی متفاوت است .

مربی : چنانچه دیدید تا قبل از زبان کوچک ، مخارج حروف حلقی بود اما از زبان کوچک به سمت داخل دهان ، اولین مخرجی که با آن مواجه می شویم مخرج حروف قاف و کاف است که در تشکیل این حروف ، زبان بزرگ نقش اصلی را دارد .

*در تشکیل حرف قاف ، هوا بعد از خروج از ریه ها و عبور آسان و بی مانع از مسیر حلق ، به محض اینکه به فضای دهان وارد می شود توسط زبان بزرگ و در نقطه جلوی زبان کوچک ، با برخوردی که زبان کوچک به انتهای زبان بزرگ پیدا می کند مسیر عبور هوا بسته می شود و با برطرف کردن این مانع ، حرف قاف با فشار خاصی ایجاد می شود .یعنی کافی است تا شما زبان کوچک را به انتهای زبان بزرگ برخورد بدهید و بعد آن ها را از هم جدا کنید تا حرف قاف استخراج شود .

*در تشکیل حرف کاف هم همین مراحل انجام می شود با این تفاوت که نقطه اتصال انتهای زبان بزرگ با کام بالا کمی جلوتر از محلی که برای قاف گفتیم انجام می شود .در تشخیص اینکه حرف کاف را درست ادا کرده ایم یا نه ؟ باید آن را با صدای کاف در واژه ی « کاهو» مقایسه کنیم .چراکه صدای کاف در عربی همان صدای کافی است که ما در فارسی در کلماتی مثل : کاهو – کاوه – کامران – کالباس  .. به کار می بریم و نباید صدای کاف ، مانند کاف در کلمه هایی مثل : کلم – کیف – کتاب – کیمیا … بشود.

*حرف دیگری که در موضع لسان ، لازم است نحوه تلفظ آن را یاد بگیریم حرف « ض » است .

 مربی : حرف «ض » از حروفی است که با کمک زبان و دندانهای اضراس یعنی همان دندان های آسیا خوانده می شود. در تشکیل مخرج این حرف ، کافی است تا کناره زبان یا کناره های زبان را به دندانهای آسیا در سمت راست یا چپ ، یا در هر دو طرف برخورد بدهیم .اینکه آیا کناره های زبان به دندان های راست برخورد کند یا چپ یا هردو ؟ به این بستگی دارد که فکّ هر کسی چگونه راحت باشد و شکل بگیرد.نکته مهم در تشکیل صحیح مخرج این حرف ، این است که همزمان با برخوردی که کناره های زبان با دندان های آسیا دارد ، دهان هم پرحجم شود تا حرف « ض » صحیح ادا شود .با کمی گود کردن وسط زبان، اینکار راحت تر انجام می شود .

*یکی دیگر از حروفی که در موضع لسان ، تشکیل می شود و نحوه ادای آن با فارسی متفاوت است وباید در صحت ادای آن دقت شود حرف « ط» است .

مربی : محل تشکیل حرف « ط » همان محلی است که « د » و « ت » ادا می شوند یعنی در پشت دندان های پیشین فک بالا ، سطح جلوی زبان به چین خوردگی های لثه در پشت دندان ها برخورد می کند و همزمان با این برخورد ، سطح زبان ، به این چین خوردگی ها مماس میشود و بعد به آرامی در حین ادای این حرف ، تماس سطح زبان از لثه ها قطع می شود و در همین حال ، فضای دهان نیز پرحجم می شود .صدایی که در هنگام جداشدن سطح زبان از لثه ها ایجاد می شود صدایی مثل صدای بادکنکی است که روی لیوانی بسته باشید و آن را بکشید و صدایی در درون لیوان ایجاد شود .

تفاوتی که حرف « ط » با حرف « ت » دارد این است که حرف « ت » بسیار ریز و بدون پرحجم شدن دهان ، ادا می شود و فقط سطح زبان به چین خوردگی های پشت دندان های بالا برخورد پیدا می کند و به سرعت جدا میشود .

در واقع می توان گفت در ادای حرف « ط» همان حرف «ت » را ادا می کنیم و تنها کار اضافه ای که انجام می دهیم این است که دهان را به شکل عمودی وپرحجم میکنیم ولی در حرف « ت » دهان به شکل افقی است .

*حرف «ص» یکی دیگر از حروفی است که در موضع لسان تشکیل می شود .

مربی : وقتی می خواهید حرف « ص » را اجرا کنید ، کافی است همان حرف «س » را ادا کنید و همزمان با اینکار ، شکل دهان را پر حجم و به شکل عمودی می کنید .به این ترتیب حرف «ص » به درستی ادا می شود .در واقع در ادای حرف « ص» شما به سرعت هوای داخل دهان را به بیرون هدایت نمی کنید بلکه در همان زمانی که دهان را پرحجم کرده اید هوا را پشت دندان ها و در داخل دهان می چرخانید .

*سه حرف « ذ – ث – ظ » نیز از حروفی هستند که در موضع لسان ادا می شود .

مربی : این سه حرف نیز با کمک زبان و دندان ها ادا می شوند .

مربی : برای ادا کردن «ث » دندان های پیشین را به نوک زبان برخورد می دهیم کمی دندان ها را روی زبان نگه می داریم و خیلی ریز و رقیق این حرف ادا میشود. مثل این است که کسی که به زبان فارسی صحبت می کند، حرف « س » را نوک زبانی ادا کند .

برای ادا کردن حرف « ذ » نوک زبان را بین دندان ها قرار می دهیم و دهان نیز شکل افقی و بدون حجمی باید داشته باشد تا این حرف ، بسیار ریز و رقیق ادا شود .چون حرف « ظ» هم دقیقا به همین شکل اجرا می شود با این تفاوت که کمی زبان را بیشتر از قبل بیرون می آوریم و بین دندان ها قرار می دهیم و دهان را نیز همزمان با ادای حرف « ظ» عمودی و پرحجم می کنیم .